صبح یک روز زمستانی در حالی برای تهیه گزارش عازم شهرستان ملارد و صفادشت می شویم که چند ماهی از آغاز اجرای طرحی می گذرد که برای "توانمندسازی و احیای کسب و کارهای متاثر از کووید-19" در منطقه ملارد و صفادشت کلید خورده است. شهرستان ملارد و صفادشت با مساحت ۹۳۰ كيلومترمربع و جمعیتی بالغ بر ۴۰۰ هزار نفر يكي از شانزده شهرستان استان تهران است. در قالب این طرح که با همکاری جهاد دانشگاهی و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و با حمایت UNDP در ایران و در منطقه ملارد و صفادشت اجرا می شود، بیش از 1700 شغل و کسب و کار متاثر از کووید-19 حمایت یا احیاء می شوند. اجرای این طرح از آنجا اهمیت پیدا می کند که این دو شهرستان با وجود اینکه سالها از شهرستان شدن آن ها می گذرد اما با آسیب ها و مشکلات فراوان بویژه در زمینه اشتغال و بیکاری مواجه هستند و مطالعات میدانی طرح نیز حاکی از آن است که چالش های مربوط به کسب و کار و درآمد در اینجا زیاد است و شهرستان با آسیب های فراوان ناشی از نبود فرصت های شغلی برای زنان و جوانان مواجه است؛ مشکلاتی که با وقوع بحران کووید-19 تشدید شده و کسب و کارهای آنها را با چالش های متعدد دیگری نیز مواجه نموده است. درصدد هستیم بازدید خود را در قالب گزارشی که به همراه نمایندگان و کارشناسان  UNDP، جهاد دانشگاهی و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی صورت گرفت به خوانندگان و مخاطبان این طرح برسانیم.
بازدید از کارگاه تولید شال و روسری
در نخستین گام بازدید، به منطقه سرآسیاب ملارد می رویم. آقای مازن قرض‌الدین، معاون برنامه توسعه ملل متحد در ایران، دکتر محمد صادق بیجندی، معاون آموزشی جهاد دانشگاهی، آقای محسن سلیمانی و دکتر ارغوان فرزین  از بخش برنامه‌ریزی برنامه توسعه ملل متحد، مهندس مهناز امامدادی، فریبا حسنزاده مدیر اداره کار ملارد و صفادشت و جمعی از مدیران میدانی اجرای پروژه، بازدیدکنندگان گام اول هستند. 
گرچه هوا بسیار سرد و گزنده است اما ورود به زیر زمین محل بازدید و صحبت های دلنشین یک بانوی کارآفرین و جوان خیلی زود سرما و سوز را از یاد می برد و دلگرمی تحسین برانگیزی همه جمع را در بر می گیرد؛ اکرم قربانی مسئول این کارگاه تولید روسری و شال با اشاره به اینکه در این کارگاه چهار نفر به صورت ثابت مشغول کار هستند به تشرح چگونگی تاثیر مخرب همه گیری کووید-19 بر کسب و کار اشاره نموده و می گوید: "تا قبل از کرونا حدود 200 نفر با کارگاه در قالب فعالان خانگی همکاری داشتند اما با وقوع کرونا این تعداد به یک سوم کاهش یافته است." او با استقبال از تلاش های جهاد دانشگاهی و دست اندرکاران طرح احیای مشاغل و توانمندسازی آنها می گوید: "کارگاه تولیدی خود را که قبل از آن چند صد متر بود تعطیل کردیم و حتی تجهیزات خود را به حراج گذاشتیم تا با فروش آن ها پول طلبکاران را بدهیم و بعد از ماه ها و به مدد این طرح بار دیگر با اجاره زیرزمینی به احیای دوباره کار همت کرده ایم و امیدواریم در سایه حمایت¬ ها، آموزش ها و مشاوره هایی که دریافت کردیم بتوانیم بر شرایط کرونا غلبه کنیم و بار دیگر به شرایط ایده آل برگردیم."
وی که به همراه برادر آموزگار خود ولی اله قربانی در این کارگاه فعالیت دارد نیاز اصلی خود را تجهیزات، برند سازی و حذف واسطه ها عنوان می کند و می گوید: "همه کار و کاسبی ما با شیوع کرونا در شب عید دچار مشکل شد، خوشبختانه بعد از چند ماه در قالب این طرح وارد دوره های آموزشی و کلاس های کسب و کار جهاد دانشگاهی شدیم. جهاد دانشگاهی در قالب این طرح در آموزش، تواتنمندسازی، برندسازی و شبکه سازی و ... ما را همراهی و حمایت می کند."
در حین بازدید مسئولان سوالات و همچنین پیشنهادات سازنده خود را برای بهبود و احیای کسب و کار خانم قربانی مطرح کردند؛ آنها بر نوآوری، طراحی، بازاریابی، توجه به ایده های نو و همچنین بسته بندی مناسب و بازارپسند تاکید نمودند.
این بانوی جوان و پرتلاش با اشاره بر حضور موثر خود در دوره های آموزشی و مشاوره جهاد دانشگاهی تصریح نمود: درصورت حمایت برای خرید تجهیزات و دستگاه های دوخت و برش با انگیزه برای افزایش نیروهای همکار به 150 تا 200 نفر تلاش می کنیم.
بازدیدکنندگان از اراده و انگیزه این بانوی کارآفرین چنان به وجد می آیند و گویی با وجود شرایط سخت اجرای پروتکل های بهداشتی کسی حاضر نیست محل بازدید را ترک نماید.
بازدید کارگاه تولیدی جعبه های تزئینی و کادوئی
 مقصد بعدی روز دوشنبه 15 دی ماه، بازدید از کارگاه تولیدی جعبه های کادوئی و بسته بندی بود. امیرحسین سلیمی نیز یکی از کسانی است که کسب و کار نوپایش از شرایط کرونا متاثر شده است. وی که به همراه همسرش خانم شکوه بشیری در این واحد فعال است با اشاره به اینکه حجم تولید آنها می تواند 10 تا 15 نفر را شاغل نماید می گوید: "ما در این کارگاه انواع جعبه ها و کارتن های تزئینی و بسته بندی را تولید می کنیم و به بسته بندی کالاهای مختلف می پردازیم."
سلیمی با اشاره به اینکه در حال حاضر سه نفر در این کارگاه همکاری دارند گفت: "از تجربیات کارآفرینانه و آموزش های کاربردی جهاد دانشگاهی استفاده می کنیم تا بتوانیم از مرحله کرونا عبور کنیم و کسب و کار خود را گسترش دهیم."
در این کارگاه استفاده از جعبه های کادوئی برای عروسک ها و همچنین استفاده از کارتن های بسته بندی برای کادوهای مختلف از جمله خوراکی و سوغاتی مورد توجه بازدید کنندگان قرار گرفت.
از ورشکستگی در سرآسیاب تا تولید پوشاک در مرکز نوآوری
از سرآسیاب تا صفادشت مسیر زیادی نسیت اما حضور در مرکز نوآوری و شتابدهی که توسط جهاد دانشگاهی واحد علامه طباطبایی راه اندازی شده توجه همه تیم بازدید کننده را به خود جلب کرده بود. در این ساختمان نوساز دو واحد تولید پوشاک و عروسک سازی مستقر است که حسن پوراحمد سرشبکه واحد پوشاک با اشاره به ورشکستی خود در طول ها ماه های گذشته گفت: کرونا شرایط سختی را برایمان رقم زد به گونه ای که واحد تولیدی ما در سرآسیاب به تعطیلی کشیده شد.
وی افزود: با آشنایی قبلی که از فعالیت های آموزشی و کارآفرینی جهاد دانشگاهی داشتم طرح و پروپوزالی که به ریاست این مجموعه، خانم دکتر موسوی ارائه کردیم و با مشورت ها و همچنین کلاس ها و دوره های آموزشی جهاد دانشگاهی  تصمیم گرفتیم در این مرکز نوآوری مستقر شویم و با دیگر افراد علاقمند و فعال در حوزه پوشاک تصمیم به راه اندازی این کارگاه با حمایت جهاد دانشگاهی در مرکز نوآوری نمودیم.
وی با اشاره به اینکه در این ایده و طرح با 150 تا 200 نفر شبکه همکاری تشکیل داده افزود: “با توجه به ارتباط مناسبی که با بازار بزرگ تهران و همچنین بازارهای محلی داریم و با آموزش ها و مشاوره هایی که از جهاد دانشگاهی و در قالب طرح حمایت از کسب و کارهای آسیب دیده از کرونا دریافت کردیم می توانیم آینده خوبی را برای خود متصور باشیم."
آقای سلیمانی از UNDP در این کارگاه بر آموزش اعضای شبکه ها و پیشران ها در محل صفادشت، ملارد و سرآسیاب و بویژه افراد روستایی تاکید کرد. همچنین خانم دکتر فرزین طراحی یک برند مشترک با الگو گیری از تولیدات و یا افتخارات محلی را مورد توجه قرار داد.
خانم دکتر مهناز امدادی از وزارت کار نیز که در این بازدید ها با دقت و نکته سنجی حضور داشت پیشنهاد داد، تولیدات در بخش های مختلف بویژه پوشاک به سوی "استاندارد سازی" و با برند مشترک پیش برود تا بتواند هم در عرصه استانی و ملی و هم در بازارهای جهانی به نام و برند قابل قبول دست یابد.
رئیس دبیرخانه مشاغل خانگی کشور با تقدیر از تلاش های جهاد دانشگاهی افزود: ما به این نتیجه رسیده ایم که همه چیز پول و وام نیست بلکه آموزش ها، مشاوره ها، توجه و استفاده از ایده های نو، توجه به بازارهای هدف و ... بسیار اهمیت دارد.
بازدید از مرکز نوآوری و شتابدهی جهاد دانشگاهی
بازدید از مرکز نوآوری و شتابدهی جهاد دانشگاهی در صفادشت شهرستان ملارد یکی دیگر از برنامه های تیم بازدید کننده بود. ایجاد مراکز نوآوری و شتابدهی از ابتکارات جهاد دانشگاهی در راستای حمایت از تیم ها و افراد کارآفرین در راستای توسعه کارآفرینی است. تیم بازدید کننده در این مرکز از کارگاه آموزش و تولید عروسک سازی بازدید کردند. در این کارگاه حدود 20 تا 25 زن و دختر علاقمند به رشته عروسک دوزی و عروسک سازی حضور داشتند و بنفشه طاهری مربی و مدرس توانمند دوره،  آموزش و تولید عروسک برای بانوان منطقه محروم ملارد و صفادشت را برعهده داشت.
بنفشه طاهری با اشاره به اینکه دوره آموزشی عروسک سازی و عروسک دوزی از دوره های خوب جهاد دانشگاهی در صفادشت به شمار می رود گفت: "هم دوره های عروسک طرفداران زیادی دارد و هم عروسک های تولیدی با فروش خوبی مواجه هستند."
فرآوری و تولید میوه خشک کسب و کاری پرثمر
تیم بازدید کننده  برنامه یک روزه خود را با بازدید از کارگاه فرآوری و تولید میوه خشک در جاده صفاددشت – ملارد به پایان رساند.
کارگاهی که انواع مختلف میوه ها را فرآوری، خشک و به بازارهای هدف ارائه می دهد. در این طرح، خانواده ها می توانند در برش و ارائه محصولات مختلف به چرخه کسب و کار ورود پیدا کنند.
آقای مهرپویان مدیر این کارگاه از مذاکره با فروشگاه های بزرگ برای فروش محصولات خود سخن گفت و تاکید کرد: "یکی از مهمترین اهداف ما از فرآوری و تولید محصولات میوه خشک صادرات این محصولات به کشورهای مختلف دنیاست که از بازار خوبی نیز برخوردار است."
جمع بندی
جمع بندی و جلسه پرسش و پاسخ نمایندگان UNDP با دست اندرکاران و مدیران اجرایی طرح در مرکز علمی و کاربردی جهاد دانشگاهی برگزار شد.
آقای قرض‌الدین، معاون،UNDP  در این بازدید به بازارکار گفت: "این بازدید فرصت خیلی خوبی بود تا شرایط و نحوه کار های انجام شده، افرادی که کسب و کارهایشان آسیب دیده بودند و کارآفرینانی که از پروژه بهره مند شده اند را از نزدیک ببینیم. "
وی با اشاره به فعالیت های مختلفUNDP  گفت: "این سازمان در حوزه های مختلف محیط زیست، بهداشت و سلامت، اقتصادی و اجتماعی فعالیت می کند و در آینده فعالیت های دیگری بویژه در حوزه دیجیتالی شدن کسب و کارها را دنبال خواهد کرد."
وی از همکاری UNDP با سایر دستگاه ها خبر داد و اعلام کرد: "در صورت وجود نیاز، تقاضا و تامین منابع، پروژه های دیگری در حوزه کسب و کارها و مسائل اقتصادی و اجتماعی در آینده برنامه ریزی می شوند."
وی احساس تعلق خاطر و مالکیت در جوامع محلی، طراحی خوب و منابع کافی را از عوامل موفقیت طرح ها عنوان کرد و گفت: "باید از همه ظرفیت ها برای موفقیت در این مسیر استفاده کنیم."
آقای محسن سلیمانی از بخش برنامه ریزیUNDP  نیز در پایان این بازدید به بازارکار گفت: "طرح توانمندسازی و احیای کسب و کارهای متاثر از کرونا طرح خوبی بود که با وزارت کار و همکاری جهاد دانشگاهی اجرا شد؛ در این طرح سه محور اصلی را شامل می شود که شامل حمایت از مشاغل آسیب دیده و ارایه حمایت های اجتماعی از خانوارهای آسیب دیده و همچنین ارائه بسته های بهداشتی در منطقه برای مواجهه مناسب با شیوع بیماری می باشد."
وی افزود: "در این طرح 1700 شغل آسیب دیده، مورد حمایت قرار می گیرد که بخشی از این هدف محقق شده و بخش دیگر هم در ادامه اجرای پروژه محقق می شود."
دکتر محمد صادق بیجندی معاون آموزشی و مدیر اجرایی این پروژه در این نشست بر شناسایی و حمایت از 1700 کسب و کار آسیب دیده از کرونا درر منطقه ملارد و صفادشت اشاره کرد و گفت: جهاد دانشگاهی با همه امکانات خود در استان تهران تلاش کرد این طرح با همه ظرفیت های علمی، اجرایی و با همکاری خوب مردم و مسئولان محلی اعم از فرمانداری، شهرداری ها، ادارات کار و ... اجرایی شود.
وی بر ارائه آموزش ها و مشاوره ها و ایجاد شبکه ها و تعامل با کسب و کارهای مختلف در راستای موفقیت احیای کسب و کار تاکید کرد.
در این نشست مهندس سیروس دشتی، دکتر سیده مهری موسوی، دکتر صادق آئینه وند و مهندس علیرضا ثلاثی به ارائه گزارش های تکمیلی درباره طرح پرداختند و به سوالات تیم بازدیدکننده از پروژه پاسخ دادند.
البته ناگفته نماند که بخش بعدی بازدیدها نیز در آینده نزدیک با حضور کارشناسان UNDP  و کارشناسان و مدیران وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برگزار و دنبال خواهد شد.
گزارش: امیرعلی بینام