همه گیری ویروس کرونا از اسفندماه سال گذشته سبب شد تا ادامه فعالیت بسیاری از کسب وکارها دچار مشکل شود و به همین دلیل بسیاری از شاغلان به صورت موقت و یا دائم شغل خود را از دست دادند. موضوعی که مسئولان در ستاد ملی کرونا را بر آن داشت تا در حمایت از این کارگران تصمیماتی چون پرداخت تسهیلات به مشاغل آسیب دیده و پیش بینی مستمری بیمه بیکاری برای بیکاران اتخاذ کنند.
در همین رابطه و باهدف ممانعت از مراجعات حضوری متقاضیان جهت ثبت نام از بیست و سوم اسفندماه سال گذشته سامانهای از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی راه اندازی شد تا درخواستها و مشخصات متقاضیان در این سامانه (bimebikari.mcls.gov.ir)  ثبت و ضبط شد.
سرانجام پس از گذشت حدود سه ماه از ثبت نام از متقاضیان دریافت مستمری بیمه بیکاری، پرداختها به ثبت نام کنندگان در اسفندماه گذشته آغاز شد و طبق وعدهها قرار است مستمری فروردین و اردیبهشت ماه نیز پرداخت شود.
اما پرداخت این مستمری از زمان ثبت نام تا واریز وجه بهحساب متقاضیان که طبق رویه های قبلی پیش بینی شده در قانون نبود با اعتراض و ابهامات بسیاری همراه شد که در پاسخ مسئولان وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی  با اظهار بی اطلاعی مسئولیت آن را بر دوش سازمان برنامه وبودجه و خزانهداری کل قراردادند. تا اینکه در روزهای گذشته با مصاحبه جداگانه مدیرکل امور بیمه شدگان سازمان تأمین اجتماعی و مدیرکل حمایت از مشاغل و بیمه بیکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی شیوه محاسبه و رقم دقیق «حقوق بیمه بیکاری» ، دلیل عدم پرداخت مستمری به برخی متقاضیان و وضعیت ثبت نام و پرداختها در ماه های آینده مشخص شد.
شیوه درخواست بیمه شدگان برای دریافت مقرری بیمه بیکاری
مهدی شــکــوری، مــدیــرکــل امور بیمــــه شـــدگان ســازمــــان تأمین اجتماعی به شیوه درخواست بیمه شــدگــان برای دریافت مقــرری بیمه بیکاری اشاره کــرد و گــفــــت: در شــرایــط طبیعی معمولاً کمیته هایی دونفره و استانی برای تشخیص این درخواست برگزار میشود و اصولاً تشخیص پرداخت مقرری بیمه بیکاری با اداره تعاون وزارت کار در شهرها است که بهدلیل بیماری کرونا امکان تشکیل و برگزاری کمیتهها و مراجعه حضوری افراد وجود نداشت و بر همین اساس طی اطلاعیه هایی از سوی وزارت رفاه و سازمان تأمین اجتماعی اعلام شد که افراد در هر شهرستان و استان، اطلاعات خود را در سامانه bimebikari.mcls.gov.ir ثبت کنند.
مدیرکل امور بیمه شدگان سازمان تأمین اجتماعی در ادامه گفت وگوی خود با تسنیم خاطرنشان کرد: با اعلام سامانه مذکور از سوی وزارت رفاه، حدود 700 هزار نفر در بازه زمانی اسفند تا پایان اردیبهشت ماه با مراجعه به این سامانه، اطلاعات خود را ثبت کردند و اطلاعات ثبت شده از سوی بیمه شده تأمین اجتماعی مورد پایش و بررسی قرار گرفت که ملاک پرداخت مقرری بیمه بیکاری در دوران شیوع ویروس کرونا، لیست دیماه 98 بیمه شدگان است که از سوی کارفرمایان به سازمان تأمین اجتماعی ارسالشده است.
وی در پاسخ به این پرسش که چه تعدادی از بیمه شدگان سازمان تأمین اجتماعی در بازه زمانی اسفند تا پایان اردیبهشت برای دریافت مقرری بیمه بیکاری ثبت نام کردهاند، تصریح کرد: بالغ بر 800 هزار نفر در سامانه اشاره شده ثبت نام کردند که پس از پایش 700 هزار نفر مشمول دریافت بیمه بیکاری شدند که مابهالتفاوت 700 تا 800 هزارنفری ثبت نام کنندگان کسانی بودند که برخی از آنها بیمه رانندگان و کارگر ساختمانی بودند و درواقع مشمول قانون کار نبودند که البته دولت تسهیلاتی برای آنها ازجمله توزیع بسته های معیشتی و... در نظر گرفت که این افراد در چرخه قانون بیمه بیکاری گنجانده نمیشدند.
شرایط پرداخت بیمه بیکاری در قانون کار
شکوری راجع به شرایط پرداخت بیمه بیکاری در قانون کار خاطرنشان کرد: مشمولان بیمه کار افرادی هستند که رابطه مزدبگیری با کارفرما دارند و 3 درصد بابت بیمه بیکاری از سوی کارفرما به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت شده باشد و این افراد، مشمول دریافت مقرری بیمه بیکاری میشوند همچنین در حالت عادی حدود 240 هزار نفر بیمه شده بیکار در کشور داریم و این افراد مقرری بیمه بیکاری دریافت میکنند.
مدیرکل امور بیمه شدگان سازمان تأمین اجتماعی با اشاره به تصویب قانون بیکاری در سال 69 گفت: سازمان تأمین اجتماعی طبق قوانین و مقررات این قانون در سال اشاره شده پرداخت میکند اما آن چیزی که در ارتباط با کرونا و پرداخت مقرری در نظر گرفته شد با مقرری بیمه بیکاری سال 69 متفاوت بود؛ بر همین اساس و با موافقت مقام معظم رهبری مبلغی از صندوق توسعه ملی برداشته شد و به دولت این اجازه داده شد که از این محل بخشی را برای حوزه بهداشت و بخشی را برای بیکاران متأثر از بیماری کرونا استفاده کند.
وی ادامه داد: در همین ارتباط جلسات متعددی با سازمان برنامه وبودجه برگزار شد و دستورالعملی تدوین شد و با توجه به حجم متقاضیان ثبت نامکننده، سازمان تأمین اجتماعی امکان پرداخت مقرری بیمه بیکاری را بر اساس قانون بیمه بیکاری مصوب سال 69 نداشت چراکه بار مالی بسیار سنگینی در این زمینه وجود داشت.
شکوری درباره تمهیدات کشورهای مختلف برای حمایت از آسیبدیدگان از ویروس کرونا گفت: در بسیاری از کشورها، دولتها کمکهایی را به آسیب دیدگان داشتند چراکه کرونا همانند حوادث غیرمترقبه ازجمله سیل و زلزله نبود که کمکهای محدود انجام شود و حجم دریافت کنندگان در این بحران به مراتب بیشتر از بحرانهای گذشته بود و درواقع سازمان تأمین اجتماعی با توجه به دریافت حق بیمه 3 درصد از سوی کارفرمایان، توان پرداخت مقرری بیمه بیکاری با این حجم گسترده را نداشت و با عنایت به دستور رئیس جمهور قرار بر این شد از صندوق توسعه ملی رقمی برای پرداخت مقرری افراد بیکارشده از کرونا تخصیص داده شود.
مدیرکل امور بیمه شدگان سازمان تأمین اجتماعی اظهار کرد: در همین رابطه رئیس جمهور دستور دادند حدود 5 هزار میلیارد تومان از صندوق توسعه ملی برای پرداخت حق بیمه بیکاری تخصیص پیدا کند که قرار بر این شد که سازوکار آن نیز تبیین شود اما پرداخت مقرری بیمه بیکاری بر اثر شیوع ویروس کرونا با بیمه بیکاری مصوب 69 متفاوت است و مبلغ آن هم کاملاً متفاوت با این قانون در سال 69 در نظر گرفته شد.
وی ادامه داد: با توجه به شرایط و اعتبارات تخصیص یافته، قرار بر این شد فرمول و دستورالعملی برای پرداخت به افراد آسیب دیده از کرونا پیشبینی شود چراکه حجم متقاضیان در این زمینه بسیار زیاد بود و بودجه تخصیص یافته محدود بود و طبیعتاً با یک مدیریت باید این رقم به افراد آسیب دیده از کرونا پرداخت میشد همچنین رضایت سنجی مردم برای ما اهمیت داشت.
دستورالعمل پرداخت مستمری بیمه بیکاری ایام کرونا
شکوری با اشاره به فرایند و فرمول پرداخت حق بیمه بیکاری به بیمه شدگان بر اساس قانون بیمه بیکاری مصوب سال 69 گفت: در این فرایند معدل 55 درصد متوسط 90 روز آخر قبل بیکاری محاسبه و به افراد پرداخت میشود که در ارتباط با بیمه شدگان آسیب دیده از ویروس کرونا نیز با الهام و تأسی از این قانون و به جای اینکه بگوییم معدل 90 روز آخر، 55 درصد حداقل دستمزد در نظر گرفته شد؛ بر همین اساس دستورالعملی با همکاری سازمان برنامه وبودجه تدوین شد همچنین زمان پرداخت این تسهیلات از دهم اسفند سال گذشته در نظر گرفته شد و مقرری بیمه بیکاری 20 روز برای افراد واجد شرایط پیش بینی شد؛ به این صورت که برای افراد مجرد، دوسوم 55 درصد حداقل دستمزد حقوق پایه در سال گذشته که یک میلیون و 500 هزار تومان بود برای دریافت مقرری بیمه بیکاری در نظر گرفته شد همچنین برای افرادی که متأهل و متکفل هستند نیز به ازای هر فرد تحت تکفل، 5 درصد حداقل دستمزد همان سال نیز اضافه شد که 5 درصد حداقل حقوق دستمزد در سال 98، 75 هزار تومان محاسبه شد البته حداقل دستمزد در سال جاری به یک میلیون و 800 هزار تومان افزایش یافته است و بیمه بیکاری بر اساس این رقم پرداخت میشود.
مدیرکل امور بیمه شدگان سازمان تأمین اجتماعی ادامه داد: بر اساس دستورالعمل تهیه شده و بنابر مصوبه ستاد ملی کرونا و براساس یکی از شرایط بیمه بیکاری ناشی از ویروس کرونا، فرد بیمهشده در ایام مقرری نباید لیست بیمه داشته باشد و شاغل باشد و با توجه به بررسی هایی که صورت گرفت، مشخص شد برخی از کارفرمایان تا پایان اسفندماه لیست افراد را پرداخت کرده بودند و کارکرد آنها کامل بوده و وقتی این اتفاق بیفتد نگاه ما این است که فرد شاغل بوده و حقوق دریافت کرده است و طبیعتاً آن افراد از لیست افراد مشمول دریافت مقرری بیمه بیکاری خارج میشوند چراکه این امکان وجود ندارد که هم کارفرما لیست دهد و هم بیمه بیکاری پرداخت شود و این مسئله با قانون بیکاری در تضاد است.
وی اضافه کرد: با توجه به شرایط و تعداد ثبت نام کنندگان در سامانه bimebikari.mcls.gov.ir طبیعتاً ما مجاز نبودیم به این افرادی که همچنان لیست بیمه آنها از سوی کارفرمایان ارسال میشد، پرداختی صورت گیرد همچنین بر اساس دستورالعمل اشارهشده و بنابر حداقل حقوق دستمزد در سال 99 که یک میلیون و 800 هزار تومان در نظر گرفته شده است رقم بیمه بیکاری نیز نسبت به سال گذشته افزایشیافته است و در سال 99، بر اساس فرمول تهیه شده مقرری بیمه بیکاری برای افراد آسیبدیده از کرونا به یک میلیون تومان افزایش یافته است و به ازای هر فرد تحت تکفل 5 درصد (90 هزار تومان) اضافه میشود.
دلیل عدم واریز بیمه بیکاری افراد چیست؟
همانگونه که اشاره شد به غیراز میزان مستمری یکی سؤالات متقاضیان عدم دریافت مستمری در اسفندماه بود که مدیرکل امور بیمه شدگان سازمان تأمین اجتماعی دلیل آن را پرداخت حق بیمه توسط کارفرمایان در اسفندماه عنوان کرد که در این رابطه مسعود بابایی، مدیرکل حمایت از مشاغل و بیمه بیکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز عدم واریز بیمه بیکاری اسفندماه مشمولان بیمه بیکاری کرونا را ثبت شماره حساب نادرست برخی افراد دانست.
بابایی در گفت وگو با ایرنا درباره عدم واریز بیمه بیکاری، بیکاران کرونا، گفت: از میان مشمولان بیکاری اسفندماه ماه امسال که مقرر شد شماره حساب خود را ارسال کنند، شماره حساب ۹۱ هزار و ۶۵۶ نفر مشکل داشت.
وی افزود: شماره حساب برخی افراد مشکل داشته و با کد ملی آنها همخوانی نداشت یا اینکه خارج از ۶ بانک عاملی که اعلام شد شماره شبا ارسال کردند.
مدیرکل حمایت از مشاغل وزارت کار گفت: برای این افراد پیامک فرستادیم که شماره حساب خود را اصلاح کنند که ۷۲ هزار و ۳۱۷ نفر تا روز گذشته(یکشنبه گذشته) این کار را انجام دادند که لیست این افراد برای تأمین اجتماعی ارسال کردیم تا برای واریز مقرری به سازمان برنامهوبودجه فرستاده شود اما ۱۹ هزار و ۳۳۹ نفر هنوز اقدامی در این زمینه انجام ندادند.
وی اظهار داشت: ۲۰۰ هزار و ۵۳۲ نفر از بیکاران کرونا در فروردین ماه نیز شماره شبای خود را فرستادند اما همچون اسفندماه ۷۰ هزار و ۶۸۳ نفر شماره شبای نادرست اعلام کرده بودند که با دریافت پیامک اصلاح شماره حساب ۵۹ هزار و ۵۰۲ نفر اصلاح لازم را انجام دادند و مابقی نیز هنوز شماره حساب صحیح را ارسال نکردند.
بابایی گفت: البته فایل اطلاعاتی اصلاح شده متقاضیان بیمه بیکاری فروردین ماه را به سازمان برنامه وبودجه و خزانه داری کل کشور ارسال کردیم تا در زمان تعیین شده واریز مقرری آنها انجام شود.
برگشت پرداخت بیمه بیکاری به روال قانونی از ماههای آینده
مدیرکل حمایت از مشاغل وزارت کار درباره پرداخت بیمه بیکاری مشمولان در فروردین و اردیبهشت ماه گفت: لیست کامل مشمولان در اختیار تأمین اجتماعی قرارگرفته است و قرار است این سازمان پالایش تعداد عائله را انجام میدهد و در اختیار سازمان برنامه وبودجه قرار میدهد اما زمان واریز آن مشخص نیست.
وی همچنین درباره بیمه بیکاری در ماههای آینده نیز گفت: در خردادماه پرداخت بیمه بیکاری روند قانونی میشود و افراد باید حتماً سابقه پرداخت بیمه منطبق با قانون باشد و مبلغ پرداختی نیز بر عهده سازمان تأمین اجتماعی است که مطابق قانون پرداخت میشود.

گزارش: امین بلندهمت