در عصر حاضر، بحران بیکاری در جوامع در حال توسعه ریشه دوانیده است و دولتها قادر به برطرف کردن نیازهای فناورانه جوامع خود نیستند؛ چراکه بیشتر خروجیهای دانشگاهها با نیازهای بازار کار هماهنگی و همخوانی ندارد.
براساس این پژوهش، بیشتر دروس دانشگاهی به طور نظری ارائه میشوند و چالش جدی برای کاربردی کردن آنها صورت نگرفته است. از اینرو دانشجویان بعد از دانشآموختگی میان مشاغل موجود دولتی و خصوصی در جستجوی کار هستند و کمتر به اشتغالزایی تمایل دارند که البته این مساله ریشه در بسیاری عوامل مانند خانواده، فرهنگ، سیاستهای دولت و ... دارد که هر یک در جای خود قابل بحث است. محققان در پژوهشی با عنوان«بررسی تاثیر آموزشهای دانشگاهی بر توسعه مهارتهای کارآفرینی زنان» آوردهاند، تا مدتها تصور غالب بر این بود که کارآفرینی یک خصوصیت ویژه فردی و ارثی است و تحصیل و آموزش نمیتواند تاثیری بر کارآفرین شدن افراد داشته باشد.
این پژوهش توسط منیره دیزجی گروه اقتصاد دانشگاه آزاد تبریز و مریم زینی کارشناس ارشد مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی تبریز انجام شده که نشان میدهد، براساس شواهد، کارآفرینی میتواند در نتیجه دورهها و برنامههای آموزشی، پرورش یابد. مراکز آموزشی میتوانند با دورههای آموزشی که برگزار میکنند انگیزه و شایستگی فارغالتحصیلان را افزایش داده و افرادی برجسته را در فعالیتهای کارآفرینی پرورش دهند.
دانشگاههای بزرگ جهان، آموزش و توسعه کارآفرینی را در دستور کار خود قرار دادند
اهمیت کارآفرینی باعث شده، دانشگاههای بزرگ جهان، آموزش و توسعه کارآفرینی را در دستور کار خود قرار دهند. بهترین دلیل این امر خلاصه اعلامیه جهانی، پیرامون آموزش دانشگاهی است که در اکتبر 1998 زیر نظر یونسکو در پاریس صادر شد و توسعه مهارتها و ابتکارهای کارآفرینی را در زمره دل نگرانی عمده آموزش دانشگاهی مطرح کرد.
کارآفرین نقش موثری در ایجاد کسب و کارهای جدید و در نتیجه آن، ایجاد اشتغال دارد. نکته مهم این است که کارآفرین منتظر سرمایهگذاری و ایجاد شغل از طرف دولت نیست. او خود با شناخت صحیح از فرصتها و استفاده از سرمایههای راکد امکاناتی را فراهم کرده و با سازماندهی و مدیریت مناسب منابع، ایده خویش را عملی میکند. در این حالت او تنها خودش شاغل نمیشود، بلکه بدون اتکاء به دولت، در بخش غیردولتی برای تعداد دیگری نیز شغل میآفریند.
این امر سبب کاهش نرخ بیکاری بدون نیاز به سرمایهگذاری دولت برای ایجاد اشتغال میشود. البته دولت میتواند با ارائه تسهیلات و پیگیری سیاستهای مناسب، حرکت کارآفرینان را شدت و شتاب بخشد. از دیگر پیامدهای کارآفرینی میتوان به بهبود وضعیت اقتصادی فقرا و وارد شدن زنان به عرصههای کسب و کار و افزایش مالکیت آنها در کسب و کارها، اشاره کرد.
زنان ارتباط موثری با گروههای اجتماعی جامعه دارند
زنان به عنوان یکی از مهمترین گروههای اجتماعی، ارتباط موثری با گروههای اجتماعی جامعه دارند که علاوه بر وظایف شخصی و خانوادگی، نقش فعالی را در پیشرفتهای اجتماعی و توسعه پایدار آن ایفا میکنند. به همین دلیل، کشورهایی که در مسیر توسعه سازنده قرار دارند، به این امر مهم پی بردهاند که ضرورت ایجاد جامعه سالم در گرو وجود زنان فعال و موثر در جامعه است.
حضور زنان در مدارس، دانشگاهها و مراکز مختلف آموزشی به آنان فرصت میدهد تا بخشی از مهارتهای زندگی را فراگیرند و از همه مهمتر تجربه حضور در عرصههای عملی نهادهای اجتماعی مدرن را به دست آورند و از این منظر در جوامع توسعه نیافته یا در حال توسعه مانند ایران، زنان حتی میتوانند نیروی شتاب دهنده توسعه محسوب شوند. کارآفرینی به عنوان یک کاتالیزور رشد اقتصادی بوده و از آنجا که کارآفرینی اکتسابی است، مهارتهای آن قابل یادگیری است.
آموزش کارآفرینی با تقویت نوآوری، خلاقیت، انعطاف، ظرفیت پاسخگویی در شرایط مختلف، خودگردانی و خود مدیریتی، رفتارها و نتایجی را تولید میکند. ایدههای خلاقانه با پیگیری جدی کارآفرینان در قالب کسب و کارهای جدید به بار مینشیند. در این راستا شرکتهای دانشبنیان و رشد علمی آنها در مراکز رشد دانشگاهها یکی از کانونهای توجه سیاستگذاران ایران در سالهای اخیر بوده است.
اهداف مراکز رشد، ایجاد بستر مناسب مبتنی بر فناوریهای نوین و افزایش ثروت در جامعه است
اهداف مهم پارکها و مراکز رشد، ایجاد بستر مناسب به منظور گسترش فرهنگ نوآوری و کارآفرینی مبتنی بر فناوریهای نوین و افزایش ثروت در جامعه است. تلاش این مراکز، ایجاد شرایط مطلوب جهت همافزایی توانمندیهای دانشآموختگان دانشگاهی در راستای تجاریسازی ایدههای نوآورانه و تبدیل آن به محصولات قابل عرضه در بازار است. در حالی که شواهد بیانگر حضور کمرنگ دانشجویان دختر در این مراکز است. نتایج تحقیقی در زمینه عوامل کلیدی موثر بر توسعه کارآفرینی فناورانه در شرکتهای دانشبنیان مستقر در پارکهای علم و فناوری در ایران نشان میدهند عناصری مانند دولت، دانشگاه، سرمایه، زیرساخت، بازار و ... مهمترین عوامل موثر بر توسعه کارآفرینی فناورانه محسوب میشوند.
در عصر حاضر مهات تاثیر بسزایی در انجام مطلوب و بهینه کارها، ایجاد رضایتمندی و ارتقاء انگیزه در افراد میشود که در نهایت توسعه منابع انسانی و افزایش بهرهوری را به همراه دارد و یکی از زیرساختهای اساسی کارآفرینی است. در سالهای اخیر پژوهشهای متعددی در رابطه با کارآفرینی و آموزش عالی انجام شده است که همگی معتقدند دورههای آموزش مهارتهای کارآفرینی باید در برنامه درسی دانشجویان گنجانده شوند.
این پژوهش در فصلنامه رشد فناوری منتشر شده است.