رئیس دبیرخانه كمیته مشاغل خانگی با بیان اینكه بیمه تامین اجتماعی برای مشاغل خانگی الزامی است، گفت: این قانون طی هفته جاری با حضور وزیر كار نهایی و ابلاغ و همچنین تا پایان سال به صورت پایلوت در چند استان اجرا خواهد شد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی باشگاه خبری فارس «توانا»، پس از تصویب قانون مشاغل خانگی در مجلس شورای اسلامی و تائید شورای نگهبان این قانون به دولت ابلاغ شد تا پس از سه ماه از تصویب قانون آئین‌نامه‌ها و دستور العمل‌های اجرایی آن تدوین شود.
طولانی شدن مرحله تدوین و تشكیل كارگروه مشاغل خانگی كه 25 دستگاه دولتی و سازمان‌ها را در بر می‌گیرد موجب شد تا طی مصاحبه‌ای از مهناز امام‌دادی رئیس دبیرخانه كمیته مشاغل خانگی علت را جویا شویم.
در گفت‌وگوی زیر موضوعاتی چون زمان نهایی شدن اجرای این قانون، بیمه، وظایف دستگاه‌های و بسیاری از شبهاتی كه در خصوص اجرای این قانون وجود دارد تشریح شده است.
آنچه می‌خوانید مشروح مصاحبه فارس با وی است:
فارس: با توجه به طولانی شدن این موضوع، آئین‌نامه اجرایی مشاغل خانگی در چه مرحله‌ای است و چه زمانی نهایی میشود؟
امام‌دادی: این آئین‌نامه در حال حاضر نهایی شده است اما به علت اینكه پیشنهاد‌ها و پیوست‌هایی دارد منتظر اتمام این موضوع با حضور وزیر كار هستیم و كل آئین‌نامه با دستگاه‌های اجرایی در میان گذاشته شده است.
فارس: آئین‌نامه قانون مشاغل خانگی دارای چند ماده است و مربوط به چه بخش‌هایی میشود؟
امام‌دادی: این آیین‌نامه نزدیك به 29 بند دارد و این موضوع آیین‌نامه نیست بلكه در قالب دستورالعمل اجرایی قانون ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی تنظیم شده و در این مواد شیوه‌های اجرایی كردن قانون عنوان شده است. كارگروه سرمایه‌گذاری كه بر اساس قانون وظایف ستاد مشاغل خانگی را برعهده دارد، مصوبات این ستاد را پیگیری می‌كند. همچنین وظایف دیگر دستگاه‌ها مشخص شده تا بعد از آن مباحث مربوط به خوشه‌سازی، ایجاد تعاونی و دیگر مباحث به وجود آید. وزارت بازرگانی مكلف است برای تجارت الكترونیك در زمینه‌های مختلف فعالیت كند و با توجه به اینكه ثبت‌نام از طریق اینترنت و فضای مجازی است وزارت ارتباطات نیز موظف است كه امكانات لازم را از طریق دفاتر موجود پیش‌بینی كند تا امكان ثبت‌نام همه افراد در تمامی مناطق وجود داشته باشد. شیوه‌های نظارت، بررسی طرح‌ها و موارد دیگر نیز مشخص شده است.
فارس: در حال حاضر چند دستگاه اجرایی با مشاغل خانگی در ارتباط هستند و برای اجرای این موضوع وظیفه دارند؟
امام‌دادی: بهتر است گفته شود كه چند دستگاه عضو این كمیته هستند چون نمی‌توان دستگاه‌های مرتبط را نام برد اما 20 دستگاه عضو كمیته مشاغل خانگی هستند.
فارس: اجرای قانون مشاغل خانگی متولی خاص دارد و آیا تنها وزارت كار مسئول اجرای آن است؟
امام‌دادی: رئیس كمیته مشاغل خانگی وزیر كار و اموراجتماعی است اما 20 دستگاه اجرایی در كنار كمیته امداد امام خمینی (ره)، نیروی انتظامی، اصناف، شورای عالی استانها، سازمان فنی و حرفه‌ای، سازمان میراث فرهنگی، دفتر امور زنان ریاست جمهوری، مركز آمار و صدا و سیما نیز به نوعی همكار تلقی می‌شوند كه این مراكز نزدیك به 25 دستگاه در اجرای این قانون سهیم هستند.
فارس: دستورالعمل اجرایی قانون چه زمانی به استانها و دستگاه‌های مختلف ابلاغ میشود؟
امام‌دادی: برخی بندهای دستورالعمل نیاز به بررسی بیشتر دارد و قرار است كه این مشاغل در چند استان كوچك و متوسط به صورت پایلوت اجرا، تا مشكلات ضمن كار مشخص شده و رفع شود.
فارس: چه زمانی اجرای آزمایشی مشاغل خانگی شروع میشود؟
امام‌دادی: حداكثر طی دو ماه آینده در چند شهر اجرا میشود اما اینكه بتوان در تمام كشور اجرا كرد نیاز به گذر زمان دارد. در صورتی كه از مراحل آزمایشی جواب مثبت گرفته شود امكان اجرایی شدن آن تا پایان سال جاری در كشور وجود دارد كه در حال حاضر بستگی به شرایط اجرای آزمایشی دارد. تعریفی كه از مشاغل خانگی وجود دارد شاید در ذهن افراد همان نگاه سنتی و قدیمی باشد كه شامل صنایع دستی و ترشی درست كردن در منازل است در حالی كه تعریفی كه وزارت كار از این مشاغل دارد بسیار فراتر و همگام با علوم روز است كه در كنار مشاغل سنتی قابل انجام است كارهای مطالعاتی، پژوهشی، مجازی از طریق IT به عنوان مشاغل خانگی جدید محسوب می‌شوند.
فارس: در حال حاضر چند عنوان رشته برای مشاغل خانگی در نظر گرفته شده است؟
امام‌دادی: نزدیك به 215 رشته تعریف شده است و مطمئنا در دنیا بیش از این تعداد رشته وجود دارد اما در حال حاضر امكان اجرای آنها در كشور وجود ندارد. در قانون پیش‌بینی شده است كه سالی یك بار مشاغل باز تعریف شود كه بر اساس پتانسیل‌های موجود منطقه و رشته صورت می‌گیرد. بسیاری از رشته‌ها وجود دارند كه می‌توان از طریق خانه انجام داد كه باید شناسایی شوند كه پیش‌بینی ارائه پیشنهادات در سایت شده است.
فارس: برای متقاضیان ساماندهی یا ایجاد مشاغل خانگی امكان ثبت‌نام از چه طریقی فراهم است؟
امام‌دادی: این امكان فقط از طریق سایت به صورت غیرحضوری انجام میشود مگر موارد خاصی كه الزام به حضور فرد داشته باشد به عنوان مثال فردی كه مهارت تجربی بدون گواهی دارد و خواهان تسهیلات برای مشاغل خانگی است باید با مراجعه به دستگاه اجرایی مهارت وی ثابت شود اما در صورتی كه گواهی از مراكز معتبر داشته باشد ضرورتی برای حضور ندارد.
فارس: تاكنون چه اقداماتی برای بستر‌سازی اجرای بهتر قانون مشاغل خانگی انجام شده است؟
امام‌دادی: در حال حاضر نیز در بسیاری از استانها مشاغل خانگی وجود دارد و در حال حاضر بحث قانونمند شدن آن وجود دارد كه به صورت سنتی و پراكنده است. سعی شده است برای رشته‌های جدید از طریق دستگاه‌های مشاوره‌ای اقدامات خوبی انجام شود. متقاضی در زمان ثبت‌نام در سطح‌های تعیین شده باید قرار گیرد كه یكی گروه مستقل به صورت خویش‌فرما مشغول به كار میشود و گروه دوم افرادی هستند كه می‌توانند كارگر داشته باشند و آنها را پشتیبانی كنند. گروه سوم افرادی هستند كه تحت پوشش گروه دوم قرار می‌گیرند كه پس از بررسی درخواست‌ها تعدادی از افراد متقاضی گروه سوم تحت پوشش گروه دوم كه توانایی بیشتری در مدیریت و بازاریابی دارند قرار می‌گیرند.
فارس: در حال حاضر امكان اجرایی شدن 215 رشته مشاغل خانگی در كشور وجود دارد؟
امام‌دادی: امكان اجرای همه این رشته‌ها در كشور و در یك استان وجود ندارد. بسیاری از رشته‌ها مناسب مكان شهری و یا روستایی نیستند و برخی دیگر از مشاغل را در خانه‌های آپارتمانی نمی‌توان اجرا كرد. سیستم ثبت‌نام به صورت هوشمند عمل می‌كند و برای مثال در صورتی كه فردی تراش سنگ‌های قیمتی را بخواهد در آپارتمان انجام دهد سیستم قبول نمی‌كند چون آلودگی صوتی دارد و برای آپارتمان مناسب نیست.
فارس: چه میزان اعتبار برای اجرای مشاغل خانگی اختصاص خواهد یافت و تاكنون رایزنی با بانك‌ها برای این موضوع صورت گرفته است؟
امام‌دادی: بر اساس رایزنی وزارت كار و امور اجتماعی با بانك مركزی مقرر شد 50 میلیارد تومان از سهمیه طرح‌های خوداشتغالی به این موضوع اختصاص یابد و با توجه به اینكه تا پایان سال زمان زیادی برای اجرا وجود ندارد طبیعتا این اعتبار برای اجرای آن كافی است ولی برای سال جدید بانك مركزی تعهد دارد كه منابع لازم را پیش‌بینی كند.
فارس: اعتباری كه اختصاص خواهد یافت از سهم منابع قرض‌الحسنه بانك‌ها است؟ حداكثر و حداقل اعتبار این مشاغل چه میزان است؟
امام‌دادی: این اعتبارات هم از سهم منابع قرض‌الحسنه و نیز منابع دیگر بانك‌ها خواهد بود. میزان اعتبار برای هر رشته متفاوت است مثلا برای سوزن دوزی به راحتی می‌توان حداكثر 600 هزار تومان تسهیلات پرداخت كرد چون با این مبلغ می‌توان تمام امكانات لازم را فراهم كرد و اكثر این مشاغل كمتر از پنج میلیون تومان اعتبار نیاز دارند و یكی از ویژگی‌های این مشاغل كم بودن هزینه تمام شده محصول مشاغل خانگی است و این موضوع موجب رقابتی شدن محصولات میشود.
فارس: آیا برای فروش و خوشه‌سازی محصولات مشاغل خانگی تاكنون اقداماتی انجام شده است؟
امام‌دادی: یكی از موارد بحث تجارت الكترونیك است كه بر عهده وزارت بازرگانی گذاشته شده است و در رشته‌های دیگر قانون پیش‌بینی كرده تمامی شهرداری‌ها بازارچه‌های محلی را به صورت چند روز در هفته به این موضوع اختصاص دهند تا كالاها به فروش برسد. در كشورها تجربه خوبی در این زمینه وجود دارد و حتی مشاغل صنعتی قطعا در سالهای آینده رشته‌های بیشتری اجرا خواهد شد و ضرورت دارد در بخش صنایع امكان فعالیت‌هایی را كه وجود دارد انجام شود.
فارس: وضعیت بیمه تأمین اجتماعی مشاغل خانگی به چه طریقی خواهد بود؟
امام‌دادی: در قانون بیمه خویش‌فرما برای این مشاغل پیش‌بینی شده است و با توجه به قانون تامین اجتماعی و تعریفی كه از صنایع دستی وجود دارد این مشاغل باید تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار گیرند و نیز قالیبافان نیز از بیمه خاص خود استفاده می‌كنند اما افرادی كه با شرایط جدید، مشاغل خانگی را اجرا كنند وزارت رفاه مكلف است كه با همكاری معاونت نظارت راهبردی ریاست جمهوری اعتبار مورد نیاز بیمه درمان این افراد را در بودجه سنواتی كل كشور پیش‌بینی كند و بیمه برای این مشاغل لازم‌الاجرا است.