وزیر نفت از آغاز ساخت نخستین پتروپالایشگاه کشور خبر داد و گفت: پتروپالایشگاه ۳۰۰ هزار بشکه‌ای شهید سلیمانی اولین پتروپالایشگاه در کشور است که در فروردین ماه ساخت آن در کنار پالایشگاه ستاره خلیج فارس شروع خواهد شد.
روزنامه ایران نوشت: کیفی‌سازی محصولات پالایشگاه ایران یکی از مسائل مهم صنعت نفت است. در حال حاضر برخی از محصولات پالایشگا‌هی که در کشور تولید می‌شود، مثل نفت کوره، با استاندارد‌های جهانی مطابقت ندارند. به‌طوری که نزدیک به ۹۰ درصد نفت کوره (مازوت) تولیدی کشور هنوز میزان درصد گوگرد (سولفور) بالایی دارد و این مسأله ناشی از کمبود سرمایه‌گذاری در سال‌های اخیر است. به همین خاطر سرمایه‌گذاری برای استانداردسازی و کیفی‌سازی پالایشگاه‌ها موضوع مهمی است که به گفته وزیر نفت، اکنون وزارت نفت آن را به‌طور جد دنبال می‌کند. در این زمینه سرمایه‌گذاری‌هایی قرار است انجام شود تا کیفیت محصولات پالایشگاه‌های کشور که درحال حاضر در مرحله بهره‌برداری و تولید هم هستند، افزایش پیدا کند؛ چراکه نیاز نیست یک پالایشگاه ۳۵ درصد محصولاتش، نفت کوره باشد؛ آن‌هم نفت کوره‌ای که درصد گوگرد آن بالاست. در کنار موضوع کیفی‌سازی پالایشگاه‌های فعلی، احداث ظرفیت‌های جدید پتروپالایشگاهی نیز در برنامه‌های صنعت پالایش و پخش کشور قرار دارد. معاون امور پالایش و پخش وزیر نفت در خصوص اجرای این برنامه‌ها و آخرین وضعیت صادرات فرآورده‌های نفتی کشور که هنوز استاندارد‌های بین‌المللی را کسب نکرده‌اند، می‌گوید: «این برنامه کیفی‌سازی پالایشگاه‌های موجود با جدیت دنبال می‌شود و تا پایان این دولت، نه تنها پروژه‌های کیفی‌سازی بلکه ساخت پتروپالایشگاه‌ها نیز در دستور کار قرار دارد.»

جلیل سالاری کاهش نفت کوره در روند تولید محصولات را یکی از برنامه‌های مهم بر می‌شمارد و بیان می‌کند: «برای این موضوع هدف‌گذاری دقیقی شده است. طرحی که در قانون دیده شده، رسیدن به ۱۰ درصد گوگرد در نفت کوره است؛ اما موضوع دوم این است که نفت کوره با استاندارد سازمان بین‌المللی دریانوردی IMO برای سوخت کشتی‌ها باید مطابق با سولفور نیم درصد باشد و این را هم ما مدنظر داریم.»
از کک اسفنجی تا نفت کوره کم سولفور

به گفته مدیرعامل شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، کاری که اکنون در یک مجموعه انجام شده این است که در شرکت نفت بندرعباس در ۳ فاز ظرفیت‌سازی پالایشگاه بندرعباس رقم خورد و ظرفیت از ۲۳۲ هزار بشکه به ۳۲۰ هزار بشکه و در فاز بعدی به ۳۵۰ هزار بشکه رسیده است و در نهایت سرجمع ۹۵ هزار بشکه نفت کوره در این مجموعه تولید می‌شود. اما نفت کوره تولیدی در جریان ایجاد ارزش افزوده بخشی به واحد‌های آسفالت در قالب سهمیه به کارخانجات آسفالت داده شده و ۵۵ هزار بشکه نیز کیفی‌سازی می‌شود.

سالاری ادامه می‌دهد: «در این طرح هم واحد‌های شکست مولکولی و هم حلال دیده شده است که هم به استاندارد تولید کک اسفنجی به عنوان محصول جانبی برسیم و هم گازوییل و نفتا به عنوان دو محصول با ارزش‌تر به تولید اضافه می‌شود.»

او توضیح می‌دهد: «بخشی از فرآورده‌های کیفی شده که در فرایند فاز‌های بعدی نفت کوره با مشخصات IMO تولید می‌شود و بخشی دیگر هم در خوراک واحد‌های پایین دستی که همان بحث واحد‌های روغن‌سازی گرید ۲ و ۳ است، به کار گرفته می‌شود.»
تولید صفر نفت کوره

براساس فرایندی که در زمینه ایجاد ارزش افزوده و کیفی‌سازی پالایشگاهی در این بخش طراحی شده، حتی می‌توان تولید نفت کوره را به صفر رساند. سالاری در این باره بیان می‌کند: «می توان با این فرایند به فاز صفر تولید نفت کوره هم رسید. به عبارتی دیگر، در این ظرفیت می‌تواند کل نفت کوره تولیدی در پالایشگاه بندرعباس صفر شود. اما به لحاظ نیاز داخلی، این انعطاف پذیری هست که ما هم نفت کوره کیفی تولید کنیم و هم سایر محصولات را.»
تأمین سوخت کشتی‌ها از پالایشگاه شازند

در حال حاضر ۶۵ میلیون لیتر نفت کوره در کشور تولید می‌شود که حدود ۱۰ درصد آن مطابق با استاندارد سازمان بین‌المللی دریانوردی است. در خصوص کیفیت نفت کوره به عنوان سوخت کشتی‌ها، گفته می‌شود که این کیفیت کاملاً وابسته به نفت خام است. به عبارت دیگر متناسب با کیفیت خوراک پالایشگاه‌ها کیفیت نفت کوره هم تغییر می‌کند. اما عامل دیگری که می‌تواند گوگرد نفت کوره را کاهش دهد، استفاده از تجهیزات و تکنولوژی مربوط به شکست مولکولی است.

در این باره، معاون وزیر نفت می‌گوید: «به عنوان مثال نفت کوره‌ای که در پالایشگاه لاوان یا شازند اراک تولید می‌شود، گوگرد پایینی دارد. طرح‌های مربوط به شکست مولکولی در این دو پالایشگاه در دولت‌های قبلی انجام شد. اما با روی کار آمدن دولت یازدهم توسعه پالایشگاهی به فراموشی سپرده شد.» سالاری در پاسخ به این سؤال که اکنون سوخت کشتی‌های ایران چگونه تأمین می‌شود، عنوان می‌کند: «سوخت کشتی‌های ایران از پالایشگاه شازند تأمین می‌شود. زیرا درصد گوگرد آن استاندارد‌های IMO را پاس می‌کند و کمتر از نیم درصد است.»

این موضوع در شرایطی است که سازمان بین‌المللی دریانوردی در سال ۲۰۱۶ استاندارد‌ها را اعلام کرده و بسیاری از پالایشگاه‌ها در سراسر دنیا روند تغییرات سخت‌افزاری برای تولید سوخت مورد نیاز کشتی‌ها با سولفور نیم درصد را از همان سال به طور جدی آغاز کردند.
صادرات انجام می‌شود

با وجود این عقب ماندگی، اما آن‌طور که مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی می‌گوید، «صادرات نفت کوره همچنان انجام می‌شود.»

او بیان می‌کند: «در صادرات نفت کوره مشکلی نداریم و صادرات این محصول در حال انجام است.»

سالاری ادامه می‌دهد: «چون سیستم‌های کاهش آلایندگی روی خود منابع مصرف کننده ساکن دیده شده است، این سوخت همچنان بازار خوبی دارد و صادرات برقرار است.»

حجم بالای تولید نفت کوره بی‌کیفیت در ۹ پالایشگاه کشور (حداقل سهم ۲۶ درصدی در پنج فرآورده اصلی)، ایران را به بزرگ‌ترین تولیدکننده این فرآورده در جهان تبدیل کرده است. در این خصوص معاون وزیر نفت می‌گوید که البته روش‌های دیگری نیز وجود دارد که وزارت نفت می‌توانست با اتکا به آن‌ها میزان نفت کوره تولید شده در کشور را کاهش دهد. به عنوان مثال می‌توانستیم بعد از شیرین‌سازی میعانات گازی، درصدی از آن را به نفت خام تزریق کنیم. در این حالت از میزان تولید نفت کوره تولید شده در کشور کاسته می‌شد. اما فراتر از این، ما برنامه‌های کیفی‌سازی و استفاده از نفت کوره در زمینه نیاز‌های داخلی و ایجاد سوخت کم سولفور برای صادرات را در برنامه‌ها و اولویت‌های کاری قرارداده‌ایم تا شرایط بهبود یابد.
آغاز ساخت پتروپالایشگاه ۳۰۰ هزار بشکه‌ای شهید سلیمانی از ماه جاری

از جمله اقدام‌های دولت سیزدهم برای جلوگیری از وقوع بحران کمبود بنزین در آینده نزدیک و همینطور ایجاد ارزش افزوده، ساخت پتروپالایشگاه ۳۰۰ هزار بشکه‌ای شهید سلیمانی است که به گفته وزیر نفت از فروردین ماه –یعنی ماه جاری- اجرای این پروژه آغاز شده است.

جواد اوجی می‌گوید: «در صنعت نفت، روند پالایشی دیگر تغییر کرده و ما هم نگاهمان به تأمین امنیت انرژی کشور است و هم به تأمین خوراک برای شرکت‌ها و مجتمع‌های پتروشیمی. در این راستا، ان‌شاءالله با احداث مجتمع‌های پتروپالایشگاهی که آغاز احداث اولین آن هم در فروردین ماه جاری در استان هرمزگان رقم می‌خورد، این برنامه را دنبال خواهیم کرد.»

به گفته وزیر نفت، پتروپالایشگاه ۳۰۰ هزار بشکه‌ای شهید سلیمانی اولین پتروپالاشگاه –تجمیع شده- در کشور است که در فروردین ماه ساخت آن در کنار پالایشگاه ستاره خلیج فارس شروع خواهد شد.

وزیر نفت ادامه می‌دهد: «در خصوص پالایشگاه‌هایی که در حال بهره‌برداری هستند مثل پالایشگاه نفت بندرعباس، تهران و تبریز، برنامه کیفی‌سازی و ارزش افزوده محصولات آن‌ها در قالب ۸ پروژه تعریف شده است و الحمدلله به خیلی از این پروژه‌ها مجوز تنفس خوراک نیز تعلق گرفته و هر ۲ ماه هم جلسات مربوطه برگزار و شرایط به طور کامل رصد می‌شود.»

اوجی درباره زمان بهره‌برداری از این پروژه‌ها توضیح می‌دهد: «از ۲ تا ۳ سال آینده این پروژه‌ها نیز به بهره‌برداری می‌رسد. این هم به سازگاری با محیط زیست کمک می‌کند و هم ارزش افزوده پالایشگاهی و اشتغال برای جامعه ایجاد می‌کند.»

در همین حال وزیر نفت تولید کک سوزنی و اسفنجی از نفت کوره را نیز مهم می‌داند و می‌گوید: «در پالایشگاه نفت بندرعباس یکی از محصولات نفت کوره است. با توانمندی پژوهشگاه صنعت نفت امروز شاهد تکمیل زنجیره ارزش نفت کوره در این پالایشگاه هستیم و دانش فنی زنجیره نفت کوره در کشور به این واسطه تکمیل شده است. خوشبختانه شروع پروژه ایجاد ارزش افزوده از پالایشگاه بندرعباس رقم می‌خورد که هم محصولات با ارزش افزوده بالا تولید کند و هم نفت کوره تولیدی آن با درصد گوگرد کمتر تولید شود. از جمله محصولات تولیدی کک اسفنجی است که مورد نیاز صنایع آلومینیوم است. ما هر ساله با وجود تحریم‌ها واردات کک داریم؛ اما ان‌شاءالله بزودی در این زمینه نیز خودکفا می‌شویم.»