به استناد تصمیمات متخذه از سوی ستاد ملی مبارزه با کرونا و کارگروه مبارزه با پیامدهای اقتصادی ناشی از شیوع ویروس کرونا، زیررسته فعالیت های مجتمع های آموزش و اشتغال و کاریابی ها جزو کسب و کارهای بیشتر آسیب دیده از ویروس کرونا ​انتخاب گردیده اند.

براساس مصوبه مذکور و هماهنگی به عمل آمده با کانون انجمن های صنفی دفاتر کاریابی غیردولتی کشور، زمینه حمایت و پشتیبانی از دفاتر مشاوره شغلی و کاریابی غیردولتی در قالب بهره مندی این دفاتر از تسهیلات بانکی فراهم گردید. با توجه به اطلاع­ رسانی صورت پذیرفته، در مجموع بیش از150 دفتر کاریابی با تعداد اشتغال 545 نفر در سامانه کارا ثبت نام نمودند. از این تعداد تاکنون 99 دفتر کاریابی با تعداد اشتغال 382 نفری موفق به دریافت تسهیلات به مبلغ 59 میلیارد ریال گردیده اند.  

در ادبيات اقتصاد بازار كار، سياست‌هاي مختلفي به منظور دستیابی دولت ها به اشتغال در سطح کوتاه مدت و بلند مدت در نظر گرفته مي‌شودكه با توجه به گستردگي اين سياست‌ها، به طور معمول آنها را به چهار دسته مختلف سياست‌هاي كلا‌ن اقتصادي مؤثر بر رشد اشتغال، سياست‌هاي فعال بازار كار، سياست‌هاي تنظيمی بازار كار و سياست‌هاي منفعل بازار كار تقسیم می گردد که مهم‌ترين سياست دولت‌ها در كوتاه مدت و ميان مدت در بازار كار، سياست هاي فعال بازار کار است كه اين سياست‌ها به ‌طور مستقيم و غير مستقيم به ايجاد و بهبود كاركرد در بازار كار توجه داشته و از اين طريق زمينه‌هاي لا‌زم را براي ايجاد تعادل بين عرضه و تقاضاي نيروي كار و به تبع آن كاهش نرخ بيكاري را فراهم مي‌آورد.

بر همین اساس وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی در جهت اطلاع رساني شغلي و کمک به جستجوي شغل (که از موثرترين و پوياترين سياست هاي فعال بازار کار است) در قالب دفاتر مشاوره شغلی و کاریابی های غیر دولتی مبادرت به جستجوی شغل و ارائه خدمات اشتغال از جمله راهنمایی و مشاوره شغلی، ثبت نام از جویندگان کار، کسب فرصت های شغلی و به کارگماری افراد جویای کار به جامعه هدف می نماید.

در سال های اخیر، با ورود نیروهای جوان به بازار کار، مسئله اشتغال جوانان بیش از پیش اهمیت و ضرورت یافته است. از سوی دیگر، کارجوها به منظور یافتن شغل مورد نظر خود، به روش ها و شیوه های مختلفی متوسل می شوند. به منظور ایجاد بستر مناسب و برقراری ارتباط میان کارفرمایان و کارجویان، مؤسسات کاریابی پا به عرصه وجود گذاشته اند. این مراکز به عنوان یکی از ابزارهای کاربردی و راهگشا، با ورود به بازار کار و شناسایی فرصت های اشتغال، علاوه بر تسهیل نمودن مسیر یافتن شغل، به افراد در این زمینه کمک شایانی می نمایند. بر اساس قوانین و مقررات موجود، وزارت کار، مکلف است به منظور شناسایی و ارائه فرصت های کاری، از طریق مراکز کاریابی با هدف اشتغال کارجویان، از آنها ثبت نام به عمل آورد. بر این اساس مراکز و مؤسسات کاریابی در ایجاد اشتغال و یافتن شغل مناسب برای افراد نقش برجسته و بارزی را بر عهده دارند. ذکر این نکته ضروری به نظر می رسد که در بازار کار به علت وجود گرایش های متفاوت و عوامل ناهمگون، کسب اطلاعات و آگاهی از فرصت های اشتغال نیازمند صرف زمان و هزینه می باشد. در چنین شرایطی و به منظور ایجاد تعادل در این بازار و ارائه فرصت های مناسب به منظور یافتن شغل، وجود مراکز کاریابی بسیار مؤثر و تاثیرگذار قلمداد می گردد.

واگذاری امور غیرحاکمتی بیمه بیکاری به دفاتر کاریابی غیردولتی از دیگر اولویت های کاری این دفتر است. در راستای اجرای اصل 44 قانون اساسی و پیگیری سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی و سیاستهای کلی اشتغال، فرآيند واگذاري برخی از امور غیرحاکمیتی مربوط به بيمه بيكاري به دفاتر مشاوره شغلي و كاريابي هاي غير دولتي داخلی به منظورافزايش ميزان رضايت مندي ارباب رجوع، توسعه اشتغال مجدد مقرري بگيران، سرعت بخشیدن به خروج مقرری بگیران از صندوق بیمه بیکاری، كاهش هزينه هاي صندوق بيمه بيكاري و تقویت نقش مراکز کاریابی در بازار کار در دستور کار این دفتر قرار گرفت.

بر اساس آمار موجود در سامانه اشتغال بازار کار، در سال 1398، 108000 نفر از کارجویان (از طریق بخش خصوصی و خدمات اشتغال دولتی) جذب بازار کار شدند. همچنین تعداد 77199 نفر از کارجویان از طریق دفاتر کاریابی مشغول به کار شدند که از اين تعداد 36% زن و 64% مرد می باشند. به علاوه، 484690 فرصت شغلی توسط این دفاتر شناسایی شده و 360558 نفر از کارجویان برای یافتن شغل به کاریابی های غیر دولتی مراجعه و در سامانه ثبت نام نمودند.

لازم به ذکر است که علیرغم کاهش تخفیفات بیمه ای در سال 1398، شاهد افزایش تعداد به کارگمارده شدگان توسط دفاتر کاریابی در سال 1398 نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل بوده ایم. به گونه ای که تعداد به کارگمارده شدگان  از 57614 نفر در سال 1397، به 77199 نفر در سال 1398 افزایش یافته است. در همین راستا اتخاذ تدابیری جهت تشویق و ترغیب کارفرمایان به استفاده از نیروی کار ثبت نام شده نزد دفاتر کاریابی از جمله مواردی می باشد که می تواند نقش بسزایی در افزایش عملکرد دفاتر مذکور ایفا نموده و به تبع آن  رشد و رونق اشتغال کشور را به همراه خواهد داشت.

لازم به ذکر است که در طی 9 ماه سال 1399، دفاتر مشاوره شغلی و کاریابی غیر دولتی بر اساس آمار موجود در سامانه اشتغال بازار کار، توانسته اند 186590 از بیکاران را ثبت نام نموده، 310527 فرصت شغلی را به دست آورند و نیز 46651 نفر توانستند از طریق این دفاتر جذب بازار کار شوند.

بر اساس آمار و ارقام موجود، در سطح کشور نزدیک به 173 مرکز کاریابی خارجی (با نمایندگی های آنها) و 820 مرکز داخلی مشغول به فعالیت می باشند. از سوی دیگر، افراد جویای کار با مراجعه به این مراکز و پس از طی روند ثبت نام و پرداخت هزینه مشخص شده، برای یافتن شغل مورد نظر خود اقدام می کنند. هزینه ثبت نام و مشاوره در این مراکز برای کاریابی های داخلی 30 هزار تومان و برای کاریابی های خارجی 45 هزار تومان می باشد.

شایان ذکر است که پرداخت این مبلغ قابل استرداد نمی باشد. پس از پایان ثبت نام فرد متقاضی در این مؤسسات، عملیات جستجو متناسب با ویژگی های و ضوابط کارفرما و متقاضی آغاز می گردد. با پیدا شدن شغل متناسب با ویژگی های فرد متقاضی، این فرآیند به او اعلام می گردد. سپس فرد متقاضی برای انجام مصاحبه به کارفرما معرفی شده و در صورت تایید و جلب نظر کارفرما، نظر مثبت کارفرما به کاریابی ابراز می شود. شایان ذکر است در این حالت و به عنوان حق الزحمه، بر اساس آئین نامه مصوب هیئت وزیران و دستورالعمل ابلاغی، 50% حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار از کارجو به مرکز (برای کاریابی های داخلی) و حداقل حقوق پایه در کشور مقصد (برای کاریابی های خارجی) مزبور اختصاص پیدا می کند. چنانچه حقوق متقاضی شغل از حداقل دستمزد بیشتر باشد، مؤسسات کاریابی می توانند ضمن دریافت نصف پایه حقوق، به میزان حداکثر 30 درصد به ازای حق الزحمه خود از فرد متقاضی دریافت نمایند. همچنین در جهت افزایش شانس برای یافتن شغل، مناسب است که فرد متقاضی، شرایط جسمی، توانمندیها، علاقمندی ها خود را به مشاوران حاضر در مراکز اعلام نماید.

در راستاي ساماندهي نحوه مشاركت و بهره برداري از ظرفيت دفاتر مشاوره شغلي و كاريابي هاي غير دولتي براي پيشبرد هرچه مطلوب تر دستورالعمل هاي اجرايي طرح هاي در حال اجراي ذيل سياست هاي فعال بازار كار، بند الف تبصره ١٨ قانون بودجه سنواتي، با مسئوليت وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي شامل كارورزي دانش آموختگان دانشگاهي موضوع اجراي آيين­نامه اجرايي ماده (٧١) قانون برنامه ششم، پرداخت يارانه دستمزد موضوع اجراي تبصره (٤) ماده (٣٢) احكام دائمي برنامه توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور و مشوق بيمه كارفرمايي موضوع اجراي بند (الف) تبصره (١٨) قوانين بودجه سنواتي برنامه ششم كشور تدوين و به تمامی ادارات کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان ها برای اجرا ابلاغ شده است.

در کنار آن برنامه هایی همچون: توانمندسازي مديران كاريابي هاي غيردولتي داخلي از طريق آموزش هاي مورد نياز، ارزيابي منظم و مستمر ميداني از كاريابي ها و ادارات كل اجرايي استان ها، ساماندهی و نظارت بر فعالیت دفاتر کاریابی تخصصی دریایی، حمایت از کاریابی های غیردولتی داخلی، راه اندازی سامانه الکترونیکی صدور مجوز کاریابی، پاسخگویی به مکاتبات ارجاعی از نهادها و دستگاه های مختلف در ارتباط با اشتغال جویندگان کار، به روز رسانی و تدوین آیین نامه و دستورالعمل های مرتبط با بهبود عملکرد کاریابی ها، واگذاری امور بیمه بیکاری به تمامی دفاتر کاریابی غیردولتی سراسر کشور، اجرای طرح تامین نیروی کار مورد نیاز کارفرمایان متقاضی استفاده از اتباع خارجی توسط دفاتر کاریابی داخلی (ماده 20 آیین نامه اجرایی کاریابی های داخلی) از دیگر برنامه های این دفتر در سال 1399 است.

در بحث ساماندهی و توسعه اشتغال در خارج از کشور نیز برنامه های همچون: مذاکره با کشورهای مختلف جهت اعزام نیروی کار مورد نیاز، تقویت و توسعه کمی و کیفی دفاتر هدایت و حمایت از نیروی کار ایرانی در کشورهای هدف، تکمیل و توسعه سامانه بانک اطلاعاتی از ایرانیان شاغل در خارج از کشور، صدور گواهینامه شغلی برای نیروی کار ایرانی شاغل در کشورهای هدف، توانمندسازي مديران كاريابي هاي غيردولتي خارجی از طريق آموزش هاي مورد نياز، حمایت از کاریابی های غیردولتی خارجی و انجام مطالعات بازار کار جهانی و استفاده از تجارب کشورهای نیروفرست و نیروپذیر جزء اولویت های کار ما در سال جدید است.

این سامانه اطلاعات و داده های دقیق، جامع و به روز از بازار کار و اشتغال را در اختیار مدیران ارشد و سیاست گذاران کشور قرار می دهد تا بتوانند در طراحی سیاست ها و برنامه های اشتغال و تنظیمات نهادی بین ذی نفعان اصلی بازار کار از آن بهره گیرند.